Beyinde dil bölgesi olarak nitelendirilen Broca ve Wernicke alanları dil ve konuşma işlevlerin başlıca etkileyen bölgelerdir. Özellikle beynin sol bölgesinde olan temporo-parietal bileşke, anterior insula ve frontal operkulum bölgeleri ile sıkı ilişkide etkilenmeler görülmektedir. Broca alanı (44, 45) etkilenen hastalarda frontal ve parietal lobların posterior kısımlarında hasar alanı olarak tanımlanmaktadır. Anlamanın görece korunduğu ancak ifadenin bozulduğu bir afazi türüdür. Wernicke alanın (22) etkilendiği hastalarda ise temporal, parietal ve oksipital lobların birleştiği alanlarda hasar görülebilmektedir. Bu durumda konuşma akıcılığı korunurken, anlama becerisinde sorunlar daha belirgin hale gelmektedir.
Merkezi sinir sisteminde meydana gelen hasar, dilin kavranmasını ve ifade edilmesini zorlaştırarak konuşma ve sözel dil anlama becerilerinde kayıplara neden olabilmektedir. Bu durum “Anomi” olarak adlandırılmakla beraber kelimeyi nitelendirmekte zorlanma, kelimenin isimlerinin aklına gelmemesi, kelime bulma güçlüğü olarak geçmektedir. Afazinin ayırt edici bir özelliği olarak görülmektedir. Okuma ve yazma becerilerinde de bozukluklarla birlikte afazi ortaya çıkabilmektedir. Aleksi ve agraphia olarak adlandırılan ek sorunlarla da ilişkilidir. Bu nedenle bu hasar, dil bileşenlerinde anlama ve üretme süreçlerinde bozulmalara yol açarken diğer yaşam standartlarını etkileyecek becerileri de etkilemektedir. Bu da kişinin etkili bir şekilde iletişim kurmasıyla birlikte çoğu zaman özgüveni ve yaşam kalitesini de kısıtlamaktadır.
Tedavisi
Bozulmuş işlevi tanımlamaya, geri kazanmaya, yaşam kalitesi üzerindeki etkisini belirlemeye ve telafi edici stratejiler geliştirmeye odaklı olarak değişebilmektedir. Kapsamlı müdahaleleri dil ve konuşma terapistleri tarafından yapılmaktadır.
Etimoloji
Etiyolojik olarak, “afazi” sözcüğü Fransızca “aphasia”dan türetilmiş olup, anlamı “konuşma yeteneğini yitirme”dir. Bu Fransızca terim ise, Yunanca “aphasía (αφασία)” sözcüğünden alınmıştır. Eski Yunancada “phēmí, phā-” (φημί, φα-) “konuşmak, söylemek” fiilinden türetilmiş olan bu terim, “a+” ön eki ile birleştirilerek oluşturulmuştur.
- Stephanie, Kirk. (2023). Aphasia, alexia, and agraphia. doi: 10.1016/b978-0-323-91497-0.00083-7
- Bianca, Nunes, Pimentel. (2020). Afasia: da Antiguidade ao século XX. Research, Society and Development, doi: 10.33448/RSD-V9I6.3628
- Veronika, Bikić. (2018). Metaanaliza jezičnih poremećaja kod osoba s afazijama.
- Edite, Marques, Mendes., Amélia, Mendes., Carlos, Ribeiro., Diana, Guerra. (2018). Adult-onset epileptic aphasia.. Case Reports, doi: 10.1136/BCR-2018-225563
- Christian, Kohlschein., Maximilian, Schmitt., Björn, Schuller., Sabina, Jeschke., Cornelius, J., Werner. (2017). A machine learning based system for the automatic evaluation of aphasia speech. doi: 10.1109/HEALTHCOM.2017.8210766
- (2023). How Aphasia Influences Written and Spoken Texts. doi: 10.23919/measurement 59122.2023.10164393
- Erin, L., Meier. (2022). The role of disrupted functional connectivity in aphasia.. Handbook of Clinical Neurology, doi: 10.1016/b978-0-12-823384-9.00005-0
- Wangchuck, Tshering, Pema. (2016). Aphasia – overview and teaching strategies. doi: 10.46827/EJSE.V0I0.16
- Marcelo, L., Berthier., Guadalupe, Dávila., Natalia, García-Casares., Ignacio, Moreno-Torres. (2014). Post-stroke Aphasia. doi: 10.1007/978-1-4614-7672-6_6
- R, Schoeman., G., S., van, der, Merwe. (2010). Aphasia, an acquired language disorder. South African Family Practice, doi: 10.1080/20786204.2010.10873995